Waar nu eetcafé Monopole zit, aan de Oude Vismarkt, naast het stadhuis, zat vroeger Culemborgs eerste, echte warenhuis. Dat was de Goedkoope Bazar.
De joodse handelaar Samuel Israël begon ermee, in 1905 in de Kattenstraat. In 1907 verhuisde hij naar de Oude Vismarkt, maar liet het nieuwe pand eerst grondig verbouwen. De tekeningen daarvan zijn er nog. In zijn Bazar kon je van alles kopen, net als in de grote stad. Wat op oude foto’s meteen opvalt, is het grote uithangbord. Daarop stond in grote letters: Ansichtkaarten. Ook de etalage hing er vol mee. En dat was geen wonder, want Israël was een van Culemborgs grote kaartuitgevers. Hij heeft er liefst 200 uitgebracht, in de jaren tot 1922. En dat is best veel. Ze laten ons zien hoe Culemborg er toen uitzag: de mensen, de gebouwen en de taferelen op straat.
Raadsel opgelost?
Op vrijdag 4 november geef ik hier een lezing over, tijdens De Avond van de Culemborgse Prentbriefkaart, in de Oude Synagoge aan de Jodenkerkstraat. Eigenlijk zijn het twee korte voordrachten: eentje over Samuel Israël en de Goedkoope Bazar, en eentje over een bijzondere serie ansichtkaarten.
Op de ansichtkaarten uit die serie is heel vaak een jongetje met een driewieler te zien, hij draagt een wittetrui en muts. Wie was dit jongetje? Was het de zoon van de fotograaf, zoals prentbriefkaartverzamelaars beweren. Waarom lijkt dat jongetje dan zo uniek? Op kaarten van andere plaatsen komt hij namelijk níet voor! Ik ben er eens in gedoken, en denk dat ik het antwoord gevonden heb! Het is, zo bleek me, een uníeke serie ansichtkaarten, met een écht Culemborgse gimmick.
Oude ansichtkaarten
Het eerste deel van de avond is voor Lodewijk van Duuren en voor de Culemborgse ansichtkaartenkenner bij uitstek Zwier van der Schagt. Van Duuren is bestuurslid van de VDP, de Vereniging Documentatie Ansichtkaarten. “Veel mensen kijken bij ansichtkaarten vooral naar de voorkant, naar het plaatje. Maar je kunt er ook anders naar kijken.” Ook op de achterkant staat heel veel informatie, over drukkers, uitgevers, oplagen en wanneer de kaart verschenen is. “Bij de VDP proberen we het hele verhaal van zo’n kaart compleet te krijgen.”
Breng je eigen kaarten mee !
De Avond van de Culemborgse Prentbriefkaart wordt georganiseerd door De Roos van Culemborg. Het wordt een avond vol variatie, met muziek van Blue Lavender, gedichten, en tweemaal twee korte voordrachten. De avond begint om 20.00 uur, maar er is al een inloop vanaf 19.30 uur. Bezoekers kunnen dan hun meegebrachte ansichtkaarten door Zwier van der Schagt laten taxeren.
